Kaybolan Meslekler: Ayakkabı Tamirciliği Neden Sürmüyor?

Eskiden her mahallede bir ayakkabı tamircisi vardı. Bugünse bu meslek neredeyse yok olma noktasına geldi. Peki neden? Seri üretim, tüketim alışkanlıkları ve dijital dönüşüm bu zanaatkâr geleneğini nasıl etkiledi?

 Bir Mesleğin Sessiz Vedası Ayakkabı tamirciliği, yıllarca dar gelirli kesimin en büyük kurtarıcısıydı. Topuk kırılırdı, yaptırılırdı. Taban delinir, yama yapılırdı. Ama artık bu işler yapılmıyor, çünkü tüketim alışkanlıkları kökten değişti.  Neden Yok Oluyor? 1. Ucuz ve hızlı tüketim Piyasada 150-200 TL’ye alınabilen ayakkabılar var. Taban değişimi ise ortalama 250 TL. Bu nedenle insanlar tamir ettirmek yerine yenisini alıyor. 2. Zanaatkâr yetişmiyor Usta-çırak ilişkisi yok denecek kadar azaldı. Gençler, atölye yerine masa başı işler istiyor. 3. Alışveriş alışkanlıkları değişti Online alışverişin yaygınlaşması, hızlı iade politikaları derken artık “bozulursa gönder, yenisi gelsin” dönemi yaşanıyor. 4. Estetik kaygılar Tamir edilmiş ayakkabılar, "yeni gibi görünmüyor" düşüncesiyle tercih edilmiyor. Görsellik, kullanımın önüne geçiyor.  Ustaların Gözünden Gerçekler “Eskiden sırada beklenirdi. Şimdi günde 2 kişi zor gelir.” – 42 yıllık ayakkabı ustası, Konak, İzmir “Çırak yetiştirecek genç yok. Hepsi kuryeliğe gidiyor, masa başı hayali kuruyor.” – Ankara’da 35 yıllık ayakkabı tamircisi Nostaljik Değil, Ekolojik Bir Değer Ayakkabı tamirciliği sadece bir nostalji değil; aynı zamanda sürdürülebilir tüketimin bir parçasıydı. Onarmak, çöpü azaltır Kullanıma devam etmek, karbon ayak izini düşürür Zanaat desteklenirse, yerel ekonomi güçlenir  5 Maddede Özet: Ayakkabı tamirciliği ucuza tüketim kültürü yüzünden azalıyor. Genç kuşak bu mesleğe ilgi göstermiyor. Seri üretim tamiri gereksiz hale getiriyor. Zanaatkârlığın yerini makineleşme aldı. Tamirat kültürü, sürdürülebilirlik için yeniden değer kazanmalı.