Kokular Neden Anıları Canlandırır?

Bir parfüm, bir yemek ya da bir eski kitap kokusu... Kokular zihnimizi zamanda geriye götürür. Peki ama neden? Bilimsel olarak koku alma duyusu ile hafıza arasında nasıl bir bağ var? İşte beynin duygusal hafızaya açılan kokulu kapısı…

 Bir Koku, Bir Zaman Makinesi Hiç beklemediğiniz bir anda burnunuza gelen bir koku, sizi bir anda yıllar öncesine götürdü mü? Belki bir ilkokul kantini, belki eski bir sevgilinin parfümü… Kokuların bu kadar güçlü bir çağrışım yaratması tesadüf değil; beynin işleyiş biçimiyle doğrudan ilişkili. Koku Almanın Beyindeki Yolu Kokular, burundaki koku hücreleri tarafından algılandıktan sonra olfaktör sinir aracılığıyla doğrudan beynin iki önemli bölgesine iletilir: Amigdala: Duyguların merkezi Hipokampus: Hafıza kaydının yapıldığı yer Bu doğrudan bağlantı, koku alma duyusunu diğer tüm duyulardan farklı kılar. Görme, işitme gibi duyular önce talamusa uğrarken; koku bu adımı atlar ve duygularla doğrudan temas eder.  Duygusal Hafıza ile Kokunun İlişkisi Bir kokuyu duyduğumuzda sadece olayı değil; o anki duyguyu da hatırlarız. Bu nedenle koku, duygusal hafızayı tetikleyen en güçlü uyarandır. “Proust etkisi” adı verilen bu durum, bir kokunun ani ve yoğun bir anı çağrıştırmasına verilen psikolojik isimdir.  Her Koku Aynı Etkiyi Yaratmaz Kokulara karşı verilen duygusal tepkiler kişiseldir. Bir kişi için huzur veren bir koku, başka biri için travmatik bir hatıraya dönüşebilir. Bu nedenle koku terapileri kişisel analiz gerektirir. Koku, Terapi ve Nöropsikoloji Bazı psikoterapi tekniklerinde, travmaları iyileştirmek ya da olumlu duyguları tetiklemek için kokular kullanılır. Lavanta, bergamot gibi bazı kokular gevşeme sağlarken; kişiye özel kokular, bilinçaltıyla bağ kurmada yardımcı olabilir.  Hafızamız Burnumuzda Saklı Kokular sadece burnumuzu değil, geçmişimizi de harekete geçirir. Bazen bir koku, sayfalarca hatırattan daha fazlasını anlatır. Bu yüzden bir kokuyu hissettiğinizde, onunla gelen duygulara dikkat edin; çünkü belki de o, size ait unutulmuş bir zamanın anahtarıdır.